پیانو یکی از سازهای صفحهکلیددار و مشهورترین آنها است. صدای پیانو در اثر برخورد چکشهایی با سیمهای فلزی آن در داخل جعبه چوبی تولید میشود. این چکشها در اثر فشرده شدن کلیدها (کلاویهها) به حرکت در میآیند. سیمهای پیانو به صفحهای موسوم به «صفحهٔ صدا» متصل شدهاند که نقش تقویتکنندهٔ صدای آنها را دارد.
پیانو بالاترین دامنه صوتی را در بین ساز های معمول (به جز ارگ کلیسا) دارد، به طوریکه در شکل فعلیاش بهطور معمول حدود هفت اکتاو دارد و قادر به تولید فرکانسهایی از حدود ۲۷ تا ۴۱۸۶ هرتز میباشد، در حالی که در مقام مقایسه ساز ویولن تنها قادر به تولید حدود پنج اکتاو و بهترین خوانندهها تنها قادر به خواندن کمتر از سه اکتاو هستند.
پیانو را بارتولومئو کریستافوری در حدود سال ۱۷۰۰ میلادی در شهر پادووای ایتالیا اختراع کرد.[۲][۳] اما اختراع جدید کریستافوری تا حدود یک دهه تقریباً ناشناخته ماند تا اینکه در سال ۱۷۱۱ یک نویسنده ایتالیایی مقالهای دربارهٔ آن نوشت که بعدها به آلمانی ترجمه و به صورت گسترده منتشر شد. این مقاله شامل دیاگرام مکانیزم پیانو نیز بود و اکثر سازندگان بعدی پیانو کار خود بر اساس این مقاله شروع کردند. قبل از اختراع پیانو از سازی قدیمیتر به نام هارپسیکورد (Harpsichord) استفاده میشد. تفاوت عمده و مهمی که پیانو با سازهای مشابه قبل از خودش داشت آن بود که در سازهای مشابه قبلی، شدت صدای حاصل از فشرده شدن یک کلاویه، مستقل از شدت ضربهٔ واردشده بر کلید، مقداری ثابت بود، اما در پیانو نوازنده قادر بود با ملایم ضربه زدن به کلیدها صدایی نرمتر ایجاد کند، یا با ضربات محکمتر صدایی درشتتر با پیانو تولید کند. همین ویژگی باعث شد که به سرعت پیانو مورد توجه آهنگسازان قرن هجدهم میلادی قرار بگیرد. پیانوهای اولیه ظاهر و صدایی شبیه به هارپسیکورد داشتند و در واقع مخترع پیانو یک هارپسیکورد ساز بود که در تلاش برای ارتقاء مکانیزم هارپسیکورد بود تا این ساز قادر به تولید صدا با شدت های گوناگون باشد اما در نهایت با مورد توجه قرار گرفتن هارپسیکورد جدید این ارتقاء منجر به ایجاد ساز جدیدی شد که پیانو فورته نام گرفت و به مرور زمان به شکل امروزی پیانو در آمد و آنچه که ما امروزه به عنوان پیانوی مدرن می شناسیم از اواسط قرن نوزدهم ظاهر شدهاست.
پیانو توسط ضربه نوک انگشتان نواخته میشود. برای این کار دست را بلند کرده و سپس فرود آورده و با نوک انگشت مورد نظر ضربه میزنیم. مکانیسم پیانو تولید صدا میکند. به دلیل شکل مکانیسم پیانو یک پیانیست میتواند همزمان تا ده نت را به صدا درآورد.
محل قرارگیری انگشتان دو دست روی کلیدهای پیانو در نواختن آن اهمیت دارد. معمولاً در آهنگها نت اول شماره دارد که انگشت شروعکننده در نواختن آن آهنگ را مشخص میکند. در این صورت شماره یک برای انگشتهای شست دو دست است و به ترتیب سایر انگشتها شمارههای ۲ تا ۵ را خواهد داشت. شست دست راست روی چهارمین نت دوی پیانو قرار میگیرد. البته این مورد در مورد همه آهنگها عمومیت ندارد و برخی آهنگسازان نت شروعکننده در آهنگشان را شماره نمیزنند. در این صورت پیانیست باید خودش محل قرارگیری انگشتانش روی کلیدهای پیانو را با توجه به نوع نتهای موجود در آهنگ تشخیص دهد.
گاهی پیانیست جای دو دستاش را روی کلیدهای پیانو با هم عوض میکند و گاهی بدون نواختن کلید پیانو با انگشتان شست دو دستش از سایر انگشتها استفاده میکند. به صدا درآوردن نتها یا همان کلاویههای پیانو با شدت فشار انگشتان به زدن ضربه روی آنها بستگی دارد، اگر انگشتان را آرام روی کلاویهها فشار دهیم صدای آرام و پاین یا به اصطلاح صدای ضعیف از پیانو میشنویم و هر چقدر که قدرت انگشتانمان بر روی کلاویهها شدت پیدا کند صدای بلندتری از پیانو میشنویم که گویی صدای باند ضبط را زیاد کردهایم که به این حالت تاچینس مانس گویند. معمولاً در قطعات عاشقانه و رومانتیک شدت ضربه روی کلاویهها با احساس زیاد و آرام زده و نواخته میشود و در جاهایی که هنگام اوج و هیجان موزیک یا قطعههایی همچون راک و بلوز اجرا میشود شدت ضربه روی کلاویهها بیشتر شده و قدرت بیشتری نسبت به قطعههای عاشقانه پیدا میکند.
پیانوی بزرگ یک ساز زهی است که سیم بصورت افقی روی آن کشیده شده و با چکش هائی که توسط شستی ها کنترل می شوند نواخته می شود.
پیانوی بزرگ برای داشتن صدائی غنی تر و کامل تر نسبت به پیانوهای دیواری طراحی شده است و بصورت تنها و یا همراه با دیگر سازها در طیف وسیعی از انواع آهنگ ها از جاز تا موزیک ارکستر مورد استفاده قرار می گیرد.
http://آموزشگاه موسیقی کنسرتو-شهرک اکباتان-غرب تهران
شناسنامه
نام : پیانوی بزرگ
خانواده : شستی دار
وسعت صدا : هفت و نیم اکتاو ( 88 نت )
جنس : محفظه و جعبه صدای چوبی – قاب آهنی و سیمهای فولادی
اندازه : 2.7 متر طول
اصلیت : تکامل یافته هارپسیکورد در سال 1709 میباشد.
طبقه بندی : زهی
آیا می دانید ؟ سه اندازه از این نوع پیانو وجود دارد . پیانو کوچک، متوسط و کنسرتی.